Caùc loaïi vuõ khí hoùa hoïc (chemical) vaø sinh truøng (biogerm) ñoäc haïi nhaát hieän nay goàm coù Anthrax, Smallpox, Bubonic plague, Botulinum toxin, Aflatoxin, Tularemia (Rabbit fever), Ebola (Hemorrhagic fever), Lassa fever, Mustard gas, VX, Sarin, Tabun vaø Soman.  Döôùi ñaây laø baûn sô löôïc caùc theå loaïi, trieäu chöùng, caùch truyeàn nhieãm, thôøi kyø tieàm phuïc, caùch chöõa trò khi bò nhieãm hoaëc bò taán coâng bôûi caùc loaïi vuõ khi sinh truøng vaø hoùa hoïc:

1. Anthrax (ung ñoäc than) - sinh truøng

Trieäu chöùng: coù trieäu chöùng ban ñaàu nhö caûm cuùm, noùng laïnh, oùi möûa, meâ saûng, khoù thôû, heä thoáng hoâ haáp ngöng hoaït ñoäng, coù theå bò soác roài cheát.

Caùch truyeàn nhieãm: hít thôû (inhalation), ñöôøng ruoät/ñoà aên (ingestion), qua theå da khi ñuïng chaïm vôùi caùc suùc vaät mang beänh (skin infection). Khoâng truyeàn laây.

Thôøi kyø phaùt chöùng::töø 2 ngaøy ñeán 6 tuaàn sau khi ñöôïc phaùt giaùc.

Caùch chöõa trò: chuûng ngöøa 6 lieàu (dose) trong thôøi gian 18 thaùng, uoáng truï sinh kòp thôøi loaïi Cipro, ciprofloxacin, penicillin, doxycycline, amoxicillin.

2. Smallpox (ñaäu muøa) - sinh truøng

Trieäu chöùng: noùng laïnh, meät moûi, nhöùc ñaàu vaø ñau löng, ñoâi khi ñau buïng vaø maát thaàn. Noåi ngöùa khaép cô theå roài trôû thaønh muït loeùt saâu, thöôøng gaây töû vong.

Caùch truyeàn nhieãm: qua khoâng khí, roài töø ngöôøi sang ngöôøi hoaëc qua khaên döôøng bò nhieãm ueá. Laây khuûng khieáp.

Thôøi kyø phaùt chöùng : 12 ñeán 14 ngaøy.

Caùch chöõa trò: chuûng ngöøa sôùm, hoaëc trong voøng boán ngaøy khi phaùt chöùng. Hieän nay chæ coù 7 trieäu lieàu thuoác chuûng ngöøa ñaäu muøa ôû Hoa Kyø. Chính phuû ñang mua theâm 40 trieäu lieàu thuoác nöõa. Side effects: moät trong 300,000 ñöôïc chuûng ngöøa seõ bò vieâm naõo.

3. Bubonic Plague (dòch haïch) - sinh truøng

Trieäu chöùng: noùng laïnh, ho, ñôøm coù maùu, khoù thôû, huûy dieät söï hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan.

Caùch truyeàn nhieãm: qua khoâng khí taïo neân loaïi dòch thöông haøn gaây töû vong, nhieãm truøng cô phoåi.

Thôøi kyø phaùt chöùng: töø moät ñeán saùu ngaøy.

Caùch chöõa trò: chuûng ngöøa tröôùc khi bò phaùt chöùng, duøng truï sinh streptomycin hoaëc gentamicin.

4. Tularemia (Rabbit fever) - sinh truøng

Trieäu chöùng: noùng cao ñoä, thöông haøn roài nhieãm truøng. Gaây töû vong baèng caùch caét ñöùt heä thoáng hoâ haáp.

Caùch truyeàn nhieãm: qua veát caén cuûa suùc vaät hoaëc coân truøng, nöôùc vaø thöïc phaåm coù ñoäc truyeàn qua ñöôøng ruoät. Khoâng truyeàn töø ngöôøi.

Thôøi kyø phaùt chöùng: moät ñeán 14 ngaøy, thoâng thöôøng töø ba ñeán naêm ngaøy sau khi phaùt chöùng.

Caùch chöõa trò: chuûng ngöøa chæ giuùp moät phaàn uoáng thuoác khaùng sinh do ycycline vaø ciprofloxacin.

5. Botulinum Toxin (chöùng ñoäc thòt muoái) - sinh truøng

Trieäu chöùng: ban ñaàu bò môø maét, roài caùc baép thòt yeáu daàn, bò teâ lieät, heät thoáng hoâ haáp baát ñoäng roài cheát.

Caùch truyeàn nhieãm: thoâng thöôøng trong thöïc phaåm, qua maøng nieâm dòch trong mieäng, qua heä thoáng tieâu hoùa, Botulism laø moät chaát theå ñoäc nhaát ñöôïc bieát ñeán. Khoâng truyeàn laây.

Thôøi kyø phaùt chöùng:  töø 2 giôø ñoàng hoá ñeán 8 ngaøy, thoâng thöôøng töø 12 ñeán 72 giôø ñoàng hoà.

Caùch chöõa trò: chöõa baèng thuoác giaûi ñoäc, khaån caáp.

6. Mustard gas (khí muø taïc) - hoùa chaát

Trieäu chöùng: bò nung muû lôõ loeùt treân da, maét. Neáu hít voâ seõ bò lôû loeùt trong coå hoïng, phoåi, ruoät, ñöôøng tieâu hoùa. Bò toån thöông laâu daøi hoaëc töû vong.

Caùch truyeàn nhieãm: qua chaát loûng hoaëc lôùp khí moûng nhö maây.

Thôøi kyø phaùt chöùng:  khoâng ñau ñôùn trong 24 giôø ñoàng hoà, sau khi caùc teá baøo bò thieät haïi.

Caùch chöõa trò: khoâng coù thuoác giaûi ñoäc, beänh nhaân phaûi ñöôïc taåy ueá, muït loeùt caàn phaûi chöõa.

7. Nerve agents: VX, Sarin, Tabun, Soman (caùc ñoäc toá gaây aûnh höôûng söï kích ñoäng thaàn kinh) - hoùa chaát

Trieäu chöùng: neáu bò lieàu nheï: nhöùc ñaàu, môø maét, ñau ngöïc, nöôùc boït traøo ra mieäng. Bò lieàu naëng: khoù thôû, tay chaân co quaép, gaây töû vong do heä thoáng hoâ haáp ngöng hoaït ñoäng.

Caùch truyeàn nhieãm: baèng ñöôøng hít thôû hoaëc nhaäp nhieãm qua theå da (Sarin nhieãm qua da).

Thôøi kyø phaùt chöùng: neáu bò lieàu quaù naëng, toaøn thaân baát toaïi trong vaøi phuùt hoaëc bò cheát nhanh choùng.

Caùch chöõa trò: duøng thuoác Atropine caøng sôùm caøng toát. Phaàn lôùn caùc ñoäc toá tan ñi trong voøng vaøi ngaøy, nhöng coù loaïi vaãn löu laïi taïi "phaïm tröôøng" vaøi tuaàn leã.
 

Last modified: October 28, 2001